Улиастай, 2024 оны гуравдугаар сарын 29 /МОНЦАМЭ/. Завхан аймагт ходоод, улаан хоолойн дурангийн эмчилгээг нутагшуулж байна.

Завхан аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт ходоод улаан хоолойн оношилгоог дурангаар хийдэг байсан бол, одоо жижиг мэс ажилбарыг дурангаар хийдэг болжээ. Өнгөрсөн онд 4570 хүнд дурангийн шинжилгээ хийснээс ходоодны хавдрын сэжигтэй 139 тохиолдолд эдийн шинжилгээг авсан байна. Эрт илрүүлгээр илэрсэн ходоодны шарх, ургацаг гэсэн оноштой 25 иргэнд мэс ажилбарыг орон нутагтаа хийжээ. 

Тиймээс ходоод улаан хоолойн өвчлөлийг эрт үед нь илрүүлэх, оношлуулах нь чухал юм. Аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн үйл оношилгооны тасгаар өдөрт 40 гаруй хүн үйлчлүүлдэг. Тэдний 70-90 хувь нь хеликобактертай буюу ходоодны хавдрын нэгдүгээр шалтгаантай байна гэж Завхан аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн Үйл оношилгооны тасгийн эрхлэгч, дурангийн их эмч Б.Уранцэцэг хэллээ.

-Ходоод, хоол боловсруулах замын эмгэг өвчин юунаас болж байна вэ?

-Сүүлийн үед зохисгүй хооллолт, амьдралын буруу дадал хэвшлээс болж иргэдэд ходоод, ялангуяа хоол боловсруулах эрхтний өвчлөл эрс нэмэгдэж байгаа нь өдөр бүрийн үзлэг, оношилгооноос харагддаг. Мөн иргэд ходоодоо олон дурандуулах нь эрүүл мэндэд муу байдаг гэсэн дам ярианд итгэснээс өвчнөө хүндрүүлэх тохиолдол байдаг.

Зарим тохиолдолд хавдрын сүүлийн шатанд ч орсон хойноо ирэх нь элбэг байдаг. Тиймээс иргэдэд энэ талаарх зөвлөгөө нөлөөллийн ажлыг л хиймээр байна.

-Иргэдийг зөв мэдээлэлтэй байж, эрт илрүүлэгтээ хамрагдахыг та дахин дахин зөвлөж байна? Ходоодны хорт хавдар эдгэх боломжтой уу?

-Хорт хавдрын эрт илрүүлгийн хамгийн гол ач холбогдол нь хүндрэхээс нь өмнө эмчлэх. Хорт хавдар эрт илэрвэл эдгэрэх бүрэн боломжтой гэдгийг эрт үедээ оношлуулж хагалгаа болон эмчилгээнд хамрагдсан иргэдээс харж болох юм. 

Ямар нэгэн өвчнийг эрт оношлох, илрүүлэх нь, эмчлэх, санхүүгийн бэрхшээлд орохгүй байх, цаг хугацаа алдахгүй гэсэн маш олон давуу талтай.

-Дурангийн шинжилгээг заавал хийлгэх ёстой юу?

-Ходоод тань өвддөг, зовуурилдаг бол заавал үзүүлэх, дурандуулах шаардлагатай. Хоол боловсруулах дээд, доод замыг харж шинжлэх, эмчлэх, оношлох багажийн шинжилгээний аргыг дурангийн шинжилгээ гэнэ.

Ходоод болон гэдэсний уян дижитал видео дуран нь хоол боловсруулах замын үрэвсэлт болон шархлаат өвчнүүд, хортой, хоргүй хавдрыг эрт үед нь оношлох, эмчлэх өндөр ач холбогдолтой. Хүний биед ямар нэгэн сөрөг нөлөөгүй шинжилгээ юм. Хүний улаан хоолойн диаметр хоёр см, уян дурангийн диаметр 0,8 см гулгамтгай учир хүний биед тааламжгүй байдал үүсгэх явдал үгүй. Тийм учраас та өөрийн эрүүл мэндийн төлөө урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдаж заавал эмчид хандан өвчнөө эрт оношлуулж эмчлүүлэх нь чухал юм.

-Дурангийн шинжилгээнд ирэхдээ юуг анхаарах вэ?

-Хэрэв танд дараах зовуурь, шаналгаа илэрвэл дурангийн шинжилгээг заавал хийлгээрэй гэж дахин зөвлөх байна.

Тухайлбал хоолны шингэц муудах, ходоод цанхайх, гэдэс дүүрэх, дотор муухайрах, огих, бөөлжих. Мөн хэл зузаарч өнгөртөх, амнаас эвгүй үнэр гарах, батгаших, цээж гашуу оргих, гулгих, хэхрүүлэх, зогьсох, хоол тээглэж горойх. Ходоод аюулхай орчим өвдөх, гүйлгэх, өтгөн хар өнгөтэй гарах. Шалтгаангүй турах, ядрах гэх зэрэг шинж тэмдэг илэрвэл шууд эмчид хандаж дурангийн шинжилгээг яаралтай өгөх хэрэгтэй.

Шинжилгээ өгөхөөр шийдсэн бол шинжилгээнд ирэхдээ урд орой нь 19.00 цагаас хойш юм идэхгүй, дурандуулахаар ирэх өдрөө өлөн байх шаардлагатай.

Танд дараах зовуурь, шаналгаа илэрвэл гэдэсний дурангийн шинжилгээ заавал хийлгээрэй. Тухайлбал өтгөн хатах, хий дүлүүлэх, өтгөн цус, салсттай гарах. Гэдэс дүүрэх, базлах, түгжрэх, шалтгаангүй турах, ядрах гэхчлэн шинж тэмдэг илэрвэл мөн л заавал нарийн шинжилгээнд хамрагдах шаардлагатай юм. Тэгэхлээр шинжилгээнд ирэхдээ гэдэсний дурангийн шинжилгээнд тусгайлсан бэлтгэл шаардлагатай байдаг. Үүний тулд гэдсийг сайтар цэвэрлэсэн байх хэрэгтэй. Тухайлбал цэвэрлэх клизмийг уухаар эсвэл шулуун гэдсээр тавиулах,туулгах эм уух зэргээр гэдсээ цэвэрлэж ирэх хэрэгтэй байдаг.

-Завхан аймагт ходоодны дурангийн хагалгааг хийдэг болсон?

-Тийм ээ. Орон нутагтаа улаан хоолойн өргөссөн судас авах, ходоодны ургацаг авах, ходоодны хурц цус алдалтыг зогсоох жижиг мэс ажилбаруудыг хийж байна. 2023 онд улсын гуравдугаар шатлалын эмнэлгийн эмч нартай хамтран дурангаар ходоод улаан хоолойн салст хуулах хагалгааг хоёр удаа хийсэн. Ходоод улаан хоолойн өвчлөлүүд нь байршлаасаа, үе шатаасаа шалтгаалаад ажилбар хийхэд төвөгтэй байдаг. Ингээд оношилгоо, батлагдсан төвөгтэй тохиолдлуудаа цуглуулж, дээд шатны эмнэлгийн эмч нартай хамтран хагалгааг амжилттай хийсэн. Манай орон нутгийн эмч нар туршлагатай, чадвартай болж байгаа нь сайшаалтай. Иргэд маань ч орон нутгаасаа эрүүл мэндийн энэ мэтчлэн тусламж үйлчилгээг бүрэн авах боломжтой болсон. 

-Танд баярлалаа.